W 1992 roku zostało oddane do użytku muzeum szkoły upamietniające jej dorobek i bogate tradycje. Szkoła powstała w 1675 roku. Do 1833 roku była szkołą pijarską, po 1833 roku przejęta przez ówczesne władze oświatowe, stała się stopniowo rusifikowaną szkołą państwową. W 1918 roku szkołę przejęło odrodzone państwo polskie. W czasie uroczystości upaństwowienia szkoły minister WRiOP Antoni Ponikowski nadał jej nazwę "Królewsko - polskie Gimnazjum im. Króla Bolesława Chrobrego.
Dobrze zachowały się w archiwum dokumenty dotyczące dziejów szkoły (tylko zespół w WAP w Łodzi liczy ponad 30 mb teczek). Nie odzwierciedlają natomiast tak bogatych tradycji szkoły zachowane przedmioty, pomoce naukowe, portrety w samej szkole, a to dlatego że w okresach wojen budynek zajmowały wojska zaborców nie oszczędzając ani obiektu, ani jego pomieszczeń, a tym bardziej wyposażenia i historycznych pamiątek.
W okresie współczesnym, kiedy kształtujemy nowy model życia, poszanowanie przeszłości schodzi jak gdyby na dalszy plan. Dlatego inicjatywa tworzenia muzeów szkolnych spotyka się z dużym uznaniem i poparciem władz oświatowych, które widzą w tym ruchu silne ogniwo w procesie wychowania patriotycznego władz oświatowych młodego pokolenia.
Muzeum zajmuje salę ekspozycyjną o powierzchni ponad 200 m2 oraz pomieszczenia magazynowe. Wyposażone jest w gabloty, szfy i jak na tak krótki okres istnienia posiada szereg cennych eksponatów. W rozmieszczeniu eksponatów można wyróżnić kilka działów, które zgromadzono według kryterium chronologiczno-rzeczowego.
Kilkadziesiąt plansz i powiększonych zdjęć ukazuje powstawanie budynków szkolnych i zmiany zachodzące w ich wyglądzie zewnętrznym i wewnętrznym. Ilustracje poparte są zachowanymi fragmentami starych elementów budowli (cegły, kafle i inne elementy budowlane).
W oddzielnym dziale zgromadzono stare podręczniki, od XVII wieku poczynając, poprzez okres Komisji Edukacji Narodowej, Królestwa Polskiego, nasilającej się rusyfikacji po utworzeniu Okręgu Naukowego Warszawskiego aż po lata 1918 - 1939. Wśród tych podręczników bezcenny jest obszerny podręcznik prawa pisany ręcznie przez wykładowcę tego przedmiotu.
W zbiorze świadectw i druków szkolnych na uwagę zasługuje świadectwo z 1850 roku, wystawione w dwu językach: rosyjskim i polskim. Wśród uczniów ciekawość wzbudzają legitymacje szkolne. Oprócz rozkładu lekcyjnego zawierają regulamin szkoły, stawiający przed uczniami o wiele większe wymagania w stosunku do regulaminu dzisiejszego. Ciekawostką są świadectwa maturalne "Orląt lwowskich".
Bardzo bogaty zbiór stanowią gazety i jednodniówki szkolne z okresu 1918 - 1939. Unikalne zwłaszcza są te, które dotyczą historii skautów piotrkowskich.
W dziale poświęconym tajnemu nauczaniu oprócz zdjęć wystawiono dzienniki lekcyjne z próbami szyfrowania nazwisk uczestników oraz sprawozdania uczących.
W innych fragmentach sali wystawiono materiały dotyczące sztandarów i opisy uroczystości związanych z ich nadaniem. Ciekawość wzbudza fragment sztandaru przedwojennego, który tylko w takim szczątkowym stanie ocalał.
Dział poświęcony osiągnięciom wybitnych wychowanków zawierający wybrane prace naukowe, literackie czy publicystyczne w bardzo szybkim tempie powiększają się dzięki popularyzacji muzeum przez lokalne ośrodki masowego przekazu.
Na uwagę zwłaszcza zasługują obrazy malowane różnymi technikami wyróżniających się artystów plastyków.
Bardzo bogaty zbiór stanowią zdjęcia, albumy, dyplomy, puchary od 1918 roku do lat współczesnych. Przy tym fragmencie sali muzealnej najdłużej zatrzymują się wychowankowie z lat powojennych.
Na ścianach wiszą dyplomy, tabele z różnych z różnych okresów historycznych. Żywe zainteresowanie wzbudzają zdjęcia i dyplomy znanego przedwojennego lekkoatlety, olimpyjczyka, poległego nad Adriatykiem kapitana Antoniego Maszewskiego.
Powiększa się stale galeria portretów wybitnych pedagogów i wychowanków szkoły. Są wśród nich tacy, jak Stanisław Konarski, Stanisław Małachowski, Onufry Kopczyński, Marceli Nencki, kazimierz Stronczyński, Stefan Grot Rowecki i inni.
Muzeum jest częścią składową szkoły i jej służy. W sali muzealnej odbywają się lekcje historii.
Wystawy organizowane w sali zwiedzają liczne wycieczki ze szkół piotrkowskich, a nawet z innych miejscowości województwa.
Z racji sięgającej XVII wieku tradycji szkoły zbiory w tym muzeum są jak gdyby odzwierciedleniem historii szkolnictwa średniego w Polsce. Stąd zainteresowanie nimi miejscowego WSP, a także studentów piszących prace magisterskie.
Zenon Bartczak